Uzdatnianie wody
Stacja Uzdatniania Wody “Zawada”
SUW Zawada z lotu ptaka
Woda powierzchniowa z ujęcia brzegowego z rzeki Obrzycy jest wstępnie odcedzana na kratach i sitach o wielkości oczek odpowiednio 2 cm i 2 mm. Następnie pompowana do odległej o 10 km Stacji Uzdatniania Wody w Zawadzie, gdzie jest poddawana cedzeniu na mikrositach o wielkości prześwitów 10 mikrometrów (0,01mm).
Od roku 2016 w nowym obiekcie (zmodernizowanym budynku „Starej Filtrowni”), prowadzi się proces „chemicznego strącania zawiesin”.
Do budynku tego zostały doprowadzone osobnymi rurociągami woda podziemna i woda z ujęcia powierzchniowego po wstępnym oczyszczeniu w mikrositach. Proces uzdatniania realizowany jest w dwóch identycznych ciągach technologicznych.
W „Starej Filtrowni” przeprowadza się procesy napowietrzania wody z ujęć podziemnych, koagulacji zmieszanej wody powierzchniowej i podziemnej oraz sedymentacji zawiesin po koagulacyjnych.
Proces napowietrzania wody podziemnej odbywa się w 4 kaskadach z wymuszonym przepływem powietrza. Woda po napowietrzaniu spływa do 2 zbiorników kontaktowych, następnie przelewem przepływa do komór szybkiego mieszania. Do komór tych doprowadzona jest również woda powierzchniowa i reagenty: koagulant, część zawracanego osadu pokoagulacyjnego, oraz okresowo węglan sodowy. W komorach szybkiego mieszania przebiega proces koagulacji, mieszadła szybkoobrotowe mieszają obie wody i wprowadzone reagenty.
Do koagulacji wód mieszanych stosowano do roku 2019 reagent typu: chlorek poliglinu. Obecnie przy ujmowaniu niemal wyłącznie wody powierzchniowej używa się do koagulacji siarczanu żelazowego który w wyniku hydrolizy tworzy zawiesinę wodorotlenków dobrze adsorbujących z wody szereg zanieczyszczeń. Doprowadzony osad pokoagulacyjny sprzyja szybszemu tworzeniu się większych cząstek wytworzonego osadu. Węglan sodowy stosowany jest w razie potrzeby do korekty odczynu wody w celu ograniczenia jej korozyjności.
Woda zmieszana z reagentami przepływa do dwóch szeregowo połączonych komór w których podlega wolnemu mieszaniu – jest to etap flokulacji. Woda z powiększonymi pokoagulacyjnymi kłaczkami osadu przepływa do komór osadników i napływa do przestrzeni klarowania. W pierwszej części osadników proces klarowania odbywa się jak w osadnikach poziomych. W drugiej części osadników zamontowano separatory lamella zbudowane w formie pakietów lamellowych zintegrowanych z systemem koryt odbiorowych. Osad zbierający się na dnie komór zgarniany jest do lejów osadowych przy pomocy zgarniaczy mechanicznych pracujących ruchem posuwisto-zwrotnym. Z lejów osadowych osady odpływają grawitacyjnie do kolektora ścieków technologicznych. Ścieki technologiczne kierowane są na eksploatowane dotychczas laguny osadowe. Woda sklarowana zbierana jest korytami odbiorowymi do koryta zbiorczego i skierowana rurociągiem w kierunku filtrów. Do wody płynącej z osadników w kierunku filtrowni możliwe jest dawkowanie roztworu węglanu sodowego w celu korekty pH.
Kolejnym etapem w procesie uzdatniania wody jest filtracja na filtrach pospiesznych otwartych. Zachodzą tam procesy fizyczne (usuwanie zawiesin), chemiczne (katalityczne utlenienie żelaza i manganu) i biologiczne (przetwarzanie form azotu i związków organicznych). Do komór napływowych filtrów w okresach pogorszenia jakości wody ujmowanej dawkuje się zawiesinę aktywnego węgla pylistego. Po filtrach piaskowych woda oczyszczana jest dodatkowo na drugim stopniu filtracji na filtrach dolomitowych, w których złożem jest aktywowany dolomit (CaCO3*MgO).
Do wody wpływającej do zbiornika wody czystej dawkowany jest dezynfekant – roztwór dwutlenku chloru. Środek dezynfekcyjny dozowany do wody ma na celu niedopuszczenie do namnażania się drobnoustrojów w sieci wodociągowej. Środek ten nie tworzy w wyniku rozpadu pochodnych chloru lecz bardziej akceptowalne związki tlenu.
W razie potrzeby możliwe jest dawkowanie roztworu sody kalcynowanej (Na2CO3) w celu uzyskania wody stabilnej (bez agresywnego CO2). Wyłącznym celem tego zabiegu jest zminimalizowanie korozyjności wody i wtórnego zanieczyszczenia wody w miejskiej sieci wodociągowej.
Procesy oczyszczania wody w SUW Zawada po przeprowadzonej modernizacji przedstawiono na rysunku.
SUW Zawada proces uzdatniania
Przeciętna ilość wody uzdatnianej na SUW w Zawadzie wynosi obecnie ok. 20 000 m3/d. Woda pitna przesyłana jest do miejskiej sieci wodociągowej dwoma rurociągami: Ø 500 oraz Ø 800 mm.
Woda pitna z SUW Zawada spełnia wszelkie aktualne wymogi stawiane przepisami krajowymi jak i przepisami Unii Europejskiej.
Stacja Uzdatniania Wody “Zacisze”
Stację Uzdatniania Wody “Zacisze” przekazano do eksploatacji 1 sierpnia 2008r.
Ujmowana tutaj woda charakteryzuje się ponadnormatywną ilością związków żelaza (0,8 – 1,0 mgFe/dm3) i manganu (0,2 – 0,3 mgMn/dm3), których usuwanie z wody prowadzone jest w układzie technologicznym składającym się z następujących elementów:
- napowietrzanie ciśnieniowe ze zbiornikiem reakcji;
- jednostopniowa filtracja w filtrach ciśnieniowych przez warstwę złoża piaskowo – katalitycznego (braunsztyn);
Ponadto w układzie technologicznym przewidziano możliwość:
- dezynfekcji wody podchlorynem sodu (NaClO);
- korekcji pH węglanem sodowym (Na2CO3);
- wspomagania chemicznego utleniania żelaza i manganu za pomocą roztworu nadmanganianu potasu (KMnO4).
Do wody ze studni głębinowych napływającej na SUW wtłaczane jest sprężone powietrze. Tlen zawarty w powietrzu utlenia związki żelaza (II) i manganu (II) rozpuszczone w wodzie do nierozpuszczalnych związków tych metali na wyższym stopniu utlenienia. Powyższy proces prowadzony jest w zbiorniku reakcji (czas przetrzymania ok. 4 min.). Stąd woda trafia na 4 automatyczne filtry zamknięte o średnicy 2,8 m wypełnione złożem wielowarstwowym (piasek aktywowany, braunsztyn). Na złożu filtra proces utleniania żelaza i manganu przyspiesza i pozwala usunąć związki wymienionych metali. Fizyczny proces usuwania zawiesin prowadzi do uzyskania wody o wymaganej klarowności. Po filtrach woda kierowana jest do zbiorników wody czystej o łącznej objętości 1200 m3, a stąd wodę pobierają pompy sterowane falownikiem i tłoczą do sieci w zachodniej i centralnej części miasta. Obszar ten charakteryzuje się niewielkim zróżnicowaniem w ukształtowaniu terenu, co pozwala na zasilanie bezpośrednie z pompowni SUW Zacisze. Duża zmienność wysokościowa terenu miasta powoduje trudności w rozszerzeniu grupy konsumentów zaopatrywanych z tej stacji. Wiąże się to z budową dodatkowych przepompowni, które podwyższałyby ciśnienie w sieci i umożliwiłyby dostarczenie wody z tej stacji do odbiorców wyżej położonych. (między innymi dlatego wybudowano pompownię strefową “Kraljevska”). Przeciętna ilość wody uzdatnianej w SUW “Zacisze” wynosi obecnie ok. 3000 m3/d.
Woda pitna z SUW “Zacisze” spełnia wszystkie aktualne wymogi stawiane przepisami krajowymi, jak i przepisami Unii Europejskiej.
Stacja Uzdatniania Wody “Zatonie”
Stację Uzdatniania Wody “Zatonie” zmodernizowano w roku 2001.
Ujmowana tutaj woda charakteryzuje się ponadnormatywną ilością związków żelaza (ok 1,15 mgFe/dm3) i manganu (ok. 0,27 mgMn/dm3), których redukcja z wody do wartości akceptowalnych prowadzona jest w układzie technologicznym jak na poniższym schemacie:
- studnie ujęcia wody;
- napowietrzanie inżektorowe ze zbiornikiem reakcji;
- pompownia II°
- dwustopniowa filtracja w filtrach ciśnieniowych przez warstwę złoża piaskowego i katalitycznego (braunsztyn);
- dezynfekcja (okresowa)
- zbiorniki wody czystej
- zestaw pomp sieciowych
Z aktualnymi wartościami wskaźników jakości wody uzdatnionej w tym obiekcie można zapoznać się w dostępnej na stronie tabeli. SUW „Zatonie” zaopatruje w wodę oprócz Zatonia: Dzonków, Suchą, Ługowo, Barcikowice i znaczną część Raculi.
Stacja Uzdatniania Wody “Ochla”
Stację Uzdatniania Wody “Ochla” w obecnym kształcie funkcjonuje od 1987 roku. Dostarcza wodę do większej części Ochli, Kiełpina i Barcikowiczek.
Proces uzdatniania na SUW „Ochla” przedstawia schemat:
Woda ujmowana zawiera ponad normatywną zawartość żelaza. W wyniku uzdatnienia w procesie jednostopniowej filtracji uzyskuje się wodę spełniającą wymagania aktualnie obowiązującego rozporządzenia ministra zdrowia dla wód do spożycia.
Stacja Uzdatniania Wody “Jarogniewice”
Stację Uzdatniania Wody „Jarogniewice” funkcjonuje od 1987 roku. Dostarcza wodę do Jarogniewic, Jeleniowa i części Ochli.
Woda ujmowana charakteryzująca się znacznym przekroczeniem dopuszczalnej zawartości żelaza i manganu poddana jest uzdatnieniu w procesie ciśnieniowej jednostopniowej filtracji po uprzednim napowietrzeniu wody.Za utrzymanie ciśnienia wody w sieci odpowiada zestaw hydroforów.
Proces uzdatniania na SUW „Jarogniewice” przedstawia schemat:
SUW Jarogniewice